Erfpunt is een van de zes organisaties die in 2019 een projectsubsidie voor een grootscheeps archeologische syntheseonderzoek wist binnen te halen na het insturen van een projectdossier. De Vlaamse Regering had in 2019 iets minder dan 1 miljoen euro veil voor dergelijke projecten. Erfpunt ontvangt hiervan 141.000 euro voor het project ‘Het geschrankt vierbeukig gebouwtype: een studie naar bewoning in de late ijzertijd en vroeg-Romeinse periode in Vlaanderen.’
Voor ons zijn syntheseonderzoeken van groot belang omdat ze het archeologisch onderzoek op een hoger niveau tillen en ze ons in staat stellen om met een bredere blik te kunnen analyseren. In plaats van ons te beperken tot de eigen opgravingssites, kunnen we nu verschillende sites naast elkaar leggen en zo verbanden leggen. De reguliere opgravingsbudgetten laten dergelijk onderzoek niet toe.
Ons onderzoek heeft als doel een grondige synthese te maken van het ‘geschrankt vierbeukig gebouwtype’. Dit project levert een bijdrage aan het onderzoek van een cruciale periode in onze voorgeschiedenis, met name de laatste fasen van de ijzertijd en overgang naar de vroeg-Romeinse periode. Over die overgangsperiode van de ijzertijd (de ‘Oude Belgen’) naar de Romeinse tijd in onze streken is amper iets geweten, en dit onderzoek wil deze lacune mee opvullen.
Een eerste deel zal focussen op de bouwtechnische kenmerken en datering van de gebouwen op basis van de zogenaamde radiokoolstofdatering (C-14). In een tweede deel proberen we ook te verklaren waarom de verspreiding van dit gebouwtype geconcentreerd lijkt te zijn in het Waasland, de Antwerpse Kempen en Zuidelijk Nederland. Waarom is het niet ruimer verspreid dan dat? Landschapskenmerken hebben zeker een rol gespeeld, maar wellicht ook culturele banden tussen onze regio Waasland en de Antwerpse en Zuid-Nederlandse regio’s (en veel minder met andere regio’s).
Het is dus enerzijds een verhaal van hoe landschap kansen bood en tegelijk een schijnbaar onoverkomelijke barrière kon zijn, en anderzijds een verhaal over culturele uitwisseling over grenzen heen; de Schelde werd door de Romeinen als grens gebruikt tussen de Menapiërs en de Nerviërs, maar dat betekende blijkbaar niet dat er geen culturele uitwisseling was van ideeën en wellicht ook mensen.
Bijna 100.000 euro van het totale subsidiebedrag gaat naar wetenschappelijke partners en labo-onderzoeken. Met het geld voor Erfpunt zullen anderhalve werknemer tijdelijk worden vrijgesteld om dit onderzoek, dat een doorgedreven onderzoek behelst van sites tot ver buiten het Waasland, op een wetenschappelijke manier tot een goed einde te brengen.
