De keuze van Charlotte


Bedreigd erfgoed in Sint-Gillis-Waas

Nonnemanshoeve

Ik geef het eerlijk toe: voordat ik in het Waasland terecht kwam, had ik het niet zo voor historische hoeves. Ik maakte snel de associatie met verloederde schuren en nog weinig herkenbare boerenwoningen. Maar hoeves zijn nu net een veelvoorkomende typologie in de streek en er zijn ook nog mooie exemplaren op te merken, zoals in Sint-Gillis-Waas. Toch zijn ze moeilijk in stand te houden en worden ze te vaak afgebroken. Meestal hebben de hoeves in de loop van de tijd hun landbouwfunctie verloren en zijn ze daarom moeilijk te hergebruiken. Een oplossing zou kunnen zijn om kleinere landbouwbedrijven hun intrek te laten nemen in deze gebouwen, zodat de oorspronkelijke indeling min of meer behouden kan blijven.

Dorpswoning, gedateerd 1666, tijdens de renovatie

Toen we aan het rondfietsen waren in Sint-Gillis-Waas namen we foto’s van enkele hoeves die nog aanleunen bij hun oorspronkelijke toestand, maar ook van enkele die intussen ingrijpend gerestaureerd werden. Zo kwamen we twee hoeves tegen waarvan het rieten dak hersteld werd, wat ook al een uitzonderlijk gegeven is. De Nonnemanshoeve is gered van verval en doet vandaag dienst als evenementenlocatie en kunstgalerij. Het erf bestond vroeger uit een woonhuis, schuur en een bietenkelder achter het huis. Het bewaarkeldertje, ook onder een rieten dakje, is vandaag verdwenen. De oorspronkelijke boomgaard werd in 2016 door Natuurpunt heraangeplant. Het vrijstaand boerenhuis uit 1666 in de Nieuwkerkenstraat werd ook al sterk onder handen genomen. De kruiskozijnen en luiken werden vervangen, net als de oude rondboogdeur en er werden meerdere muuropeningen toegevoegd.

Hoeve met losse bestanddelen, Sint-Niklaasstraat

Een andere 17de-eeuwse en vrijwel intact bewaarde hoeve is terug te vinden in het uiterste van de Sint-Niklaasstraat. Hier zijn de typische gewitte voorgevel, de getraliede kruiskozijnen en luikjes nog aanwezig. Op het beboomde erf staat ook nog een grote dwarsschuur. Ook binnenin is de traditionele dakstructuur met moer- en kinderbalken bewaard gebleven. De erfgoedwaarde van deze oude hoeves zit mede in het behoud van het geheel. In realiteit worden de schuren vaak als eerste afgebroken of zodanig aangepast dat de waarde verloren gaat. Maar ook boerenwoningen verdwijnen uit het straatbeeld. In 1981 stonden er in de Sint-Niklaasstraat bijvoorbeeld nog twee andere karakteristieke boerenhuisjes uit dezelfde eeuw. Nu zijn ze beiden gesloopt en vervangen door een nieuwbouw.

‘De keuze van Charlotte’ is een wekelijkse zomercolumn waarin Charlotte Delannoye haar eigenzinnige blik laat vallen op een of meerdere stukjes bouwkundig erfgoed in het Waasland, die al dan niet op de inventaris van het Agentschap Onroerend Erfgoed staan.

Erfpunt verbindt en inspireert