Doel: dorp in verandering
Het Wase polderdorpje Doel kent tot nu toe een bewogen geschiedenis. Voor velen een ‘spookdorp’ waar op dit moment heel wat huizen leegstaan. Ook zijn de meningen over wat er nu juist moet gebeuren met Doel verdeeld. Door de uitbreidingswerken van de haven van Antwerpen is en dreigt er veel erfgoed verloren te gaan. Gelukkig zijn er ook heel wat initiatieven die ijveren voor het behoud van de dorpsarchitectuur.
Zo is het doctoraatsonderzoek dat momenteel lopende is aan de Universiteit Antwerpen en waar ook Erfpunt bij betrokken is, een pleidooi voor het behoud van de karakteristieken van het polderdorp en haar erfgoedwaarden met een realistische open blik op de toekomst. Dit onderzoek bracht al aan het licht dat er meer authentieke elementen in Doel aanwezig zijn dan op het eerste zicht lijkt.
Het dorp, waarvan de straten in een opmerkelijk goed bewaard dambordpatroon aangelegd zijn, dankte zijn inkomsten aan de graanteelt. Niet enkel de polderboeren hadden goed te doen, ook ambachtslieden en handelaars pikten hier hun graantje van mee. De handelaars gingen vooral in het zuidelijke deel van het dorp wonen, waar ook de rest van de dorpselite gevestigd was. De dorpshuizen gaan hier terug tot de 17de eeuw en hebben overwegend één bouwlaag. Hier is ook één van de oudste stenen windmolens van Vlaanderen te aanschouwen.
Verschillende van de dorpswoningen en burgerhuizen in de Camermanstraat en Pastorijstraat gingen helaas al tegen de vlakte. Bij de woningen die wel nog bewaard bleven, is hun oude kern af te leiden van de moer- en kinderbalken die soms nog verscholen zitten achter een vals plafond. Of aan de roodschildering op de gevels, die vermoedelijk pas vanaf de 18de eeuw werd aangebracht om een uniform geheel te creëren.
Het noordelijke deel, waar verderop de kerncentrale in 1969 geïntroduceerd werd, was eerder voorbehouden voor de landarbeiders en schippers. Zij woonden in kleine arbeiderswoningen van meestal één verdieping hoog. Van dit type zijn er nog steeds een paar overgebleven. Deze zijn vaak al sterk verbouwd, maar maken toch intrinsiek deel uit van de identiteit van het dorp.
Doel, een dorp dat in verandering was en is.
‘De keuze van Charlotte’ is een wekelijkse zomercolumn waarin Charlotte Delannoye haar eigenzinnige blik laat vallen op een of meerdere stukjes bouwkundig erfgoed in het Waasland, die al dan niet op de inventaris van het Agentschap Onroerend Erfgoed staan.
