Maria met kind
Beeld uit pijpaarde
#objectvandemaand – december 2020
Tijdens de opgraving in 2004 op de markt van Sint-Niklaas voor de aanleg van de ondergrondse parking werd een pijpaarden beeldje (6 cm hoog en 1,5 cm breed) gevonden dat Maria met kind voorstelt. Het stamt vermoedelijk uit de nieuwe tijd (tussen 1500 en 1800). Patacons en beeldjes uit pijpaarde waren vroeger zeer populair bij belangrijke feestperiodes, zoals deze rond het jaareinde, en werden meestal geassocieerd met gebak waarop ze werden aangebracht, dikwijls gebruikt voor een kerstbrood.
Pijpaarde is een witbakkende kleisoort die sedert het invoeren en gebruik van tabak bij uitstek gebruikt werd om pijpen in te vervaardigen. Deze waren meestal wit en hadden een lange steel. In de 17de eeuw waren deze een populair thema voor een aantal schilderijen. Ook in de Romeinse periode werd deze klei reeds gebruikt, maar dan om figuurtjes mee te maken die dikwijls godinnen voorstelden.
De oorsprong van Maria is vermoedelijk te vinden in de voorchristelijke heidense cultussen waar er een polytheïstisch gebruik heerste. Mogelijk zijn de lokale moedergodinnen die een gelijkaardige betekenis hadden gesublimeerd tot één figuur dat verweven is geraakt in het monotheïstische geloof dat op een geven moment de overhand haalde bij het ontstaan van het Christendom. De Romeinen hebben dit geloof uiteindelijk geïntroduceerd in gans hun rijk onder Constantijn De Grote (310). Bij het concilie van Efeze (423) werd Maria bevestigd als de Heilige Maagd Maria, Moeder van Jezus.
Ook in andere religies komt de figuur van Maria mogelijk tot uiting. In de Koran handelen twee soera’s over Maryam de moeder van Isa. Wat een min of meer gelijklopend verhaal is van Maria. Het Jodendom hecht weinig belang aan Maria. Toch zou de Talmoed enkele verhalen bevatten over Mirjam moeder van Yeshu, maar het verhaal word betwist door verschillende strekkingen.
Vrolijke eindejaarsfeesten en een goede gezondheid voor iedereen.
Johan Van Cauter