De Europese Landschapsconventie van Firenze benadert het landschap als een geheel, waarbij het volledige grondgebied in beschouwing wordt genomen. Dat omvat uiteraard niet enkel landelijke gebieden maar evenzeer stedelijke en randstedelijke omgevingen. Elk landschap heeft een eigen karakter, of het nu uitzonderlijk waardevol, eerder alledaags of gedegradeerd is. En elk landschap is het resultaat van de wisselwerking tussen natuurlijke en menselijke factoren en evolueert voortdurend.
Maar hoe vat je de eigenheid van een landschap? Voorgaande decennia zijn al veel inspanningen geleverd om de waardevolle landschappen in Vlaanderen in kaart te brengen. Grote mijlpaal daarin is de landschapsatlas, die onder leiding van Marc Antrop (UGent) in 2000 werd afgerond. Op basis van kaarten en luchtfoto’s zijn de traditionele landschappen van Vlaanderen aangeduid en heeft men goed bewaarde relictlandschappen afgebakend als ankerplaats. Verder heeft men een aanzet gegeven voor de afbakening van erfgoedelementen: beeldbepalende lijnrelicten zoals kanalen of puntrelicten als poelen, kapellen…
Deze landschapsatlas was een snelinventaris; een eerste screening als aanzet voor verder onderzoek. Voor een officiële vaststelling van deze ankerplaatsen is daarom altijd nog verdere inventarisatie op het terrein nodig om het landschap gedetailleerder te beschrijven en de belangrijkste kleine landschapselementen (KLE’s) en houtig erfgoed in kaart te brengen. Vastgestelde ankerplaatsen kunnen een extra bescherming krijgen door ze te verankeren in een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP). Dan spreken we van een Erfgoedlandschap.
De inventarisatie van landschappen is sindsdien gericht op deze ankerplaatsen. Deze omvatten slechts een deel van de relictlandschappen, waarbij toch nog een duidelijke focus op natuur blijkt te liggen. Vooral de traditionele landbouwlandschappen zijn maar in heel beperkte mate meegenomen. Toch zijn de kouters, bolle akkers, stuifzandruggen en poldergebieden bepalend als we over het Wase landschap spreken. Maar ook het linielandschap gevormd door opeenvolgende oorlogen is momenteel nog sterk onderbelicht. Hier is dus nog werk aan de winkel!
De komende jaren werken we aan een karakterisatie van het Wase landschap, met een vlakdekkende afbakening van kenmerkende landschappen die fijnmaziger is dan de huidige landschapsatlas. De afgebakende zones willen we dan verder definiëren door gerichte inventarisaties.
Heb je interesse in de landschapskarakterisatie of werk je graag mee aan onze inventarisaties als student of vrijwilliger? Laat het ons weten!
Stephan Delaruelle, erfgoedconsulent
stephan.delaruelle@erfpunt.be
T 0032 (3)778 87 53